Μόνο οι απόφοιτοι Λυκείου, μπορούν πιο εύκολα να βρουν δουλειά στην Ελλάδα από ό,τι στην υπόλοιπη Ευρώπη
Η Ελλάδα έχει υπερεκπαιδεύσει τους νέους της, αλλά αδυνατεί να τους βρει δουλειές στην εγχώρια αγορά εργασίας, που να ανταποκρίνονται στις γνώσεις, τις δεξιότητες, την κατάρτιση και την ευρύτερη μόρφωσή τους.
Ως αποτέλεσμα, η χώρα μας, με στοιχεία 2023, κατατάσσεται στην 27η και τελευταία θέση της ΕΕ ως προς αυτό το μέγεθος με 66,2%, απέχοντας 19 μονάδες από το 85,2% που είναι ο ευρωπαϊκός μέσος όρος.
Η εικόνα γίνεται ακόμα πιο δυσχερής, όταν ο έλεγχος επικεντρώνεται ανά επίπεδο εκπαίδευσης. Εκεί προκύπτει ότι μόνο οι απόφοιτοι Λυκείου, μπορούν πιο εύκολα να βρουν δουλειά στην Ελλάδα (9η θέση στην ΕΕ), στοιχείο που δείχνει ότι οι θέσεις εργασίας που δημιουργούνται είναι χαμηλής ποιότητας και δεν απαιτούν υψηλό γνωστικό επίπεδο.
Σύμφωνα με την επεξεργασία που έχει κάνει το Ινστιτούτο Εργασίας (ΙΝΕ) της ΓΣΕΕ και σας παρουσιάζει κατ’ αποκλειστικότητα η «Ν», φαίνεται ότι η χώρα μας κατέχει την θλιβερή τελευταία θέση και ως προς την αναντιστοιχία ως προς το ποσοστό υπερεκπαίδευσης.
Η Ελλάδα με 37,4% βρίσκεται στην 27η θέση της ΕΕ, όταν είναι σχεδόν 15 μονάδες χαμηλότερος (22,1%), ο ευρωπαϊκός μέσος όρος και σε αυτό το πεδίο. Με στοιχεία 2023, προκύπτει πως η χώρα μας υστερεί δραματικά να καλύψει εργαζόμενους με υπερεκπαίδευση, οι οποίοι αναγκάζονται να απασχολούνται σε επαγγέλματα χαμηλών ή μεσαίων δεξιοτήτων.
Το συγκεκριμένο «ελληνικό παράδοξο», σύμφωνα με τον Χρήστο Γούλα, Γενικό Διευθυντή του ΙΝΕ / ΓΣΕΕ, προκύπτει παρά το γεγονός ότι διαπιστώνεται η νεότερη γενιά θεωρείται η πιο καλά εκπαιδευμένη, κατέχοντας τα περισσότερα προσόντα και έχοντας την μεγαλύτερη και την ευκολότερη πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. «Ωστόσο, σε ό,τι αφορά την απασχόληση των νέων 15-29 ετών η Ελλάδα βρίσκεται στις τελευταίες θέσεις της Ευρώπης με ένα 36% να συμμετέχει στην αγορά εργασίας με τον αντίστοιχο ευρωπαϊκό Μ.Ο. να διαμορφώνεται στο 50%».
Τελικά τι συμβαίνει; Αρνούνται πράγματι οι νέοι να πάνε για δουλειά;
Κατά τον κ. Γούλα, «όσο το παραγωγικό πρότυπο στην χώρα μας συνεχίζει να ευνοεί την εντατικοποιημένη ανειδίκευτη εργασία στις υπηρεσίες, αποθαρρύνοντας, παράλληλα, την ανάπτυξη του δευτερογενή τομέα και την δημιουργία θέσεων εξειδικευμένης εργασίας, τόσο θα φαντάζει δυσερμήνευτο το πρόβλημα των χαμηλών ποσοστών απασχόλησης στην χώρα μας, ιδιαίτερα στους νέους. Παράλληλα, συνεχίζουμε να βρισκόμαστε πάντα στις χειρότερες θέσεις των δεικτών μέτρησης της ποιότητας της εργασίας, γεγονός που εξηγεί σε μεγάλο βαθμό και την αδυναμία προσέλκυσης εργαζομένων από τις ελληνικές επιχειρήσεις».
Η σύγκριση με τις άλλες χώρες της ΕΕ, δείχνει το μέγεθος της διαφοράς: Σε ποσοστό απασχόλησης αποφοίτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, η Ελλάδα με 66,2% βρίσκεται στην 27γη θέση στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με την Ιταλία με 71,6% να τοποθετείται ένα σκαλί πιο πάνω. Όλες οι υπόλοιπες χώρες όμως είναι πάνω από το 80%, και έτσι φτάνει στο 85,2% ο συνολικός μέσος όρος. Η Κύπρος είναι 25η με 80,8% απορροφητικότητα πτυχιούχων, η Ισπανία 24η με 81%, ενώ πολύ κοντά, στην 23η θέση με 81,4% καταγράφεται η Πορτογαλία. Γειτονικές χώρες των Βαλκανίων, όπως είναι η Ρουμανία (84% στην 20η θέση) και η Κροατία (81,7% στην 22η θέση), επίσης απέχουν αρκετά από την Ελλάδα. Εντύπωση προκαλεί όμως, το γεγονός ότι η γειτονική Βουλγαρία με 93,7% απορροφητικότητα πτυχιούχων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης κατέχει την πολύ υψηλή 3η θέση στην ΕΕ. Μόνο η Λετονία (94,4% και 2η θέση) και η Μάλτα (96,3% και 1η θέση), κατάφεραν να ξεπεράσουν το 2023 του γείτονες, ως προς την απορρόφηση πτυχιούχων.
Απορρόφηση ανάλογα με επίπεδο εκπαίδευσης και ανά τομέα
Η κατάταξη της Ελλάδα προκύπτει απόλυτα φυσιολογικά όταν αναλύονται τα επιμέρους στοιχεία απορρόφησης στην αγορά εργασίας, ανάλογα με το επίπεδο εκπαίδευσης των εργαζομένων. Η χώρα μας κατατάσσεται στην 20η θέση στην απορρόφηση στο πεδίο των πτυχιούχων επαγγελματικής εκπαίδευσης (66,5%), σχεδόν 15 μονάδες κάτω από το 80,4% που είναι ο ευρωπαϊκός μέσος όρος. Ανάλογη εικόνα επικρατεί και σε όσους έχουν σπουδές ανώτερης δευτεροβάθμιας και μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, όπου η χώρα μας με 68% καταλαμβάνει την 22η θέση, όταν ο μέσος όρος είναι σχεδόν δέκα μονάδες υψηλότερες (77,6%) στην ΕΕ. Μόνο οι απόφοιτοι γενικής εκπαίδευσης (72,7%) στην Ελλάδα έχουν καλύτερη θέση από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (67,2%), οδηγώντας την χώρα στην 9η θέση ως προς αυτή την σύγκριση, αλλά δείχνοντας ταυτόχρονα και το χαμηλό επίπεδο ως προς την ποιότητα των παραγόμενων θέσεων εργασίας.
Έτσι, απόλυτα φυσιολογικά, η Ελλάδα βρίσκεται τελευταία στην ΕΕ (27η με 37,4%), ως προς τους εργαζόμενους με υπερεκπαίδευση, οι οποίοι όμως εργάζονται σε δουλειές χαμηλότερης ποιότητας από τις γνώσεις τους (κάθετη αναντιστοιχία). Ο μέσος όρος της Ευρώπης με στοιχεία 2023, βρίσκεται στο 22,1, με την γειτονική μας Ρουμανία να έχει αντίστοιχο πρόβλημα σε ποσοστό 19% (11η θέση), ενώ ακόμα καλύτερα βρίσκεται η Κροατία (18,5% και 10η θέση). Η πρωτιά ανήκει στο Λουξεμβούργο (6,2%) και ακολουθούν η Ολλανδία (13,3%) και η Σουηδία (13,6%). Στον αντίποδα, μετά την Ελλάδα, 26η κατατάσσεται η Ισπανία (33,5%), 25η η Κύπρος (31,1%), 24η η Ιρλανδία (27,5%), 23η η Σλοβακία (27,3%) και 22η η Βουλγαρία (25,8%).
Ανά τομέα δραστηριότητας, εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι η αναντιστοιχία θέσεων εργασίας και πτυχίων, για νέους ηλικίας 25 – 34 ετών, βρίσκεται στο 21,3% (μόλις 5,9% ο μέσος όρος της ΕΕ), στις τηλεπικοινωνίες και στις υπηρεσίες πληροφορίας. Φτάνει στο 75,7% στο χονδρικό και το λιανικό εμπόριο (46,3% ο μέσος όρος της Ευρώπης), αυξάνεται στο 84,6% όταν πρόκειται για διοικητικές και υποστηρικτικές δραστηριότητες (41,8% στην ΕΕ) και εκτινάσσεται στο 86,3% στα καταλύματα και εστίαση (71,2% στην ΕΕ) και 96,5% στην γεωργία (73,1% στην ΕΕ). Ουσιαστικά, πάνω από 8 στους 10 εργαζόμενους σε χονδρικό, λιανικό εμπόριο, καταλύματα, εστίαση και γεωργία, έχουν υψηλότερο επίπεδο εκπαίδευσης, σε σχέση με τις θέσεις εργασίας που αξιοποιούνται.
