Εναλλακτική προστασία φυτών (Από τον Μιχάλη Πολίτη)
Ας ξεκαθαρίσουμε κάτι. Αν θέλετε να απολαμβάνετε υγιή και ζωηρά φυτά θα πρέπει να φροντίζετε να τους παρέχετε τις καλύτερες δυνατές συνθήκες για να αναπτυχθούν και ταυτόχρονα να μειώσετε τις προϋποθέσεις που χρειάζονται οι διάφορες φυτικές ασθένειες για να εξαπλωθούν.
Ας ξεκαθαρίσουμε και κάτι άλλο. Όσα δραστικά χημικά φάρμακα κι αν χρησιμοποιήσετε ποτέ δεν θα λύσετε το πρόβλημα των ασθενειών οριστικά. Η φύση υπακούει στους δικούς της κανόνες εδώ και εκατομμύρια χρόνια και σύμφωνα με αυτούς τους κανόνες ζώα, έντομα και φυτά αναπτύσσονται παράλληλα και συμπληρώνουν τον βιολογικό τους κύκλο εξαρτώμενα το ένα από το άλλο.
Στη φύση τα παράσιτα ζουν μαζί με τα ωφέλημα είδη και όταν εμείς καταπολεμούμε μια ασθένεια ή μια προσβολή στην ουσία πετυχαίνουμε μια προσωρινή νίκη γιατί τα φυτοφάρμακα καταπολεμούν μόνο τα συμπτώματα και όχι την φύση της ασθένειας.
Τι θα γίνει λοιπόν θα πρέπει να κυκλοφορείτε συνέχεια αρματωμένοι με έναν ψεκαστήρα. Όχι βέβαια! Έτσι κι αλλιώς μέσα από αιώνες συμβίωσης με τα παράσιτα, τα φυτά έχουν αναπτύξει τους δικούς τους μηχανισμούς άμυνας και τις δικές τους συνθήκες. Όταν ερχόμαστε εμείς με τα φάρμακα να αντιμετωπίσουμε αυτούς τους οργανισμούς στην πραγματικότητα είμαστε εμείς οι εισβολείς στον δικό τους βιότοπο. Εξ’ άλλου τελικά στο περιβάλλον η αλόγιστη χρήση φυτοφαρμάκων προξενεί περισσότερο κακό από αυτό που υποτίθεται ότι αντιμετωπίζει.
Αρκετά όμως με τις φιλοσοφίες. Εσείς θέλετε να μάθετε πως θα απαλλαγείτε από του εχθρούς των φυτών σας. Θα σας προτείνω λοιπόν εδώ μερικές πρακτικές εναλλακτικές μεθόδους αντιμετώπισης φυτικών ασθενειών χωρίς την χρήση φυτοφαρμάκων. Σας προειδοποιώ όμως ότι οι μέθοδοι αυτοί είναι λίγο παράξενες και έχουν και την αστεία τους πλευρά. Όμως εσάς σας ενδιαφέρει να είναι αποτελεσματικές έτσι δεν είναι;
Μην προκαλείτε τις ασθένειες
Η αρχή είναι το ήμισυ του παντός. Έτσι φροντίστε από την αρχή κάθε φυτό που θα αποκτήσετε να είναι υγιές. Ένα άρρωστο φυτό μπορεί να μεταδώσει ασθένειες και στα υγιή φυτά του κήπου ή του σπιτιού σας. Απομονώστε το. Μην φυτεύετε ή μην τοποθετείτε φυτά κάτω από δέντρα-φορείς ασθενειών. Κλαδεύετε κάθε αρχές άνοιξης τους θάμνους σας. Έτσι θα απαλλαγείτε από διάφορα έντομα που ξεχειμωνιάζουν πάνω στα κλαδιά τους. Αφαιρέστε από τον κήπο ή τα παρτέρια σας όλα τα αγριόχορτα και τα ζιζάνια. Οπωσδήποτε αυτό είναι κάτι κοπιαστικό αλλά λίγη χειρονακτική εργασία δεν βλάπτει. Αφαιρείτε από τα φυτά σας τα προσβεβλημένα φύλλα ή κλαδιά καθώς και τα μαραμένα. Μην προκαλείτε την τύχη σας!
Ζιζάνια
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η καταπολέμηση των ζιζανίων δύσκολα γίνεται χωρίς φυτοφάρμακα. Και φυσικά δεν μπορείτε να ξεβοτανίσετε με τα χέρια έναν μεγάλο κήπο. Αν λοιπόν τα ζιζάνια του κήπου σας είναι μικρά και τρυφερά μπορείτε να τα περιχύσετε με ζεματιστό νερό και να τα εξουδετερώσετε. Και αν ο κήπος σας είναι μεγάλος μπορείτε να τα πνίξετε σκεπάζοντάς τα με φύλλα πλαστικού, εφημερίδες ή χαρτόνια.
Προσωπικά θα σας συνιστούσα εφημερίδες ή χαρτόνια για δυο λόγους. Πρώτον γιατί είναι βιοδιασπόμενα στο έδαφος και προσθέτουν οργανικές ουσίες που προέρχονται από το χαρτί τους και το μελάνι τους. Δεύτερον για να απαντήσετε σ’ αυτούς τους κακοήθεις που ισχυρίζονται ότι οι εφημερίδες χρησιμεύουν μόνο για να τυλίγουμε ψάρια! Αν χρησιμοποιήσετε εφημερίδες φροντίστε να τις τοποθετείτε σε πάχος 5-6 φύλλων για καλύτερο αποτέλεσμα. Στα χαρτόνια και ένα φύλλο είναι αρκετό.
Νερό και σαπούνι
Το νερό είναι απαραίτητο και για την αντιμετώπιση παρασιτικών εντόμων. Ένα ισχυρό κατάβρεγμα με λάστιχο είναι αποτελεσματικό ενάντια στα σαλιγκάρια, στις ψείρες και στον τετράνυχο.
Φτιάξτε μόνοι σας το δικό σας ασφαλές εντομοκτόνο, χρησιμοποιώντας κοινό σαπούνι ή υγρό σαπούνι πιάτων. Προσοχή μην χρησιμοποιήσετε απορρυπαντικό ρούχων. Σε ένα λίτρο νερό προσθέστε δύο κουταλιές σαπούνι και ψεκάστε με το μείγμα τα φυτά σας. Έχει πολύ καλά αποτελέσματα, στα κοκκοειδή, τις αφίδες, τον τετράνυχο, την άσπρη μύγα. Φυσικά θα χρειαστεί να κάνετε επαναληπτικούς ψεκασμούς.
Σκόρδο
Πολλοί λαοί στον κόσμο χρησιμοποιούν το σκόρδο σαν αντιβιοτικό και σαν αντισηπτικό. Όταν το σκόρδο ανακατευτεί με ορυκτέλαιο και σαπούνι γίνεται ένα πολύ αποτελεσματικό προϊόν κατά των παρασίτων. Ωστόσο όταν το ψεκάσουμε δεν κάνει διακρίσεις μεταξύ των εντόμων. Μπορεί να σκοτώσει τις αφίδες, την άσπρη μύγα και κάποια βλαβερά σκαθάρια, αλλά μπορεί επίσης να σκοτώσει και ωφέλιμα έντομα, γι’ αυτό να είστε προσεκτικοί όταν χρησιμοποιείτε αυτό το παρασκεύασμα.
Συνταγή: Παίρνουμε 3 σκελίδες σκόρδο και τις ψιλοκόβουμε. Τις βάζουμε σε 2 κουταλιές τις σούπας ορυκτέλαιο για 24 ώρες. Προσθέτουμε 2 ποτήρια νερό και δυο κουταλιές της σούπας υγρό σαπούνι πιάτων. Ανακατεύουμε καλά το μίγμα, προσθέτουμε άλλο τόσο νερό και το κρατάμε σε ένα βάζο ή μπουκάλι για να το χρησιμοποιήσουμε όταν θέλουμε.
Χρήση: Ανακατεύουμε 1-2 κουταλιές του παρασκευάσματος με ένα λίτρο νερό και ψεκάζουμε τα φυτά. Προσέξτε να μην κάνετε το διάλυμα πολύ ισχυρό. Αν και το σκόρδο είναι ακίνδυνο για τον άνθρωπο, όταν ανακατευτεί με σαπούνι και ορυκτέλαιο το μείγμα μπορεί να κάψει τα φύλλα από όσα φυτά είναι ευαίσθητα. Πάντα να δοκιμάζετε το μείγμα στα χαμηλότερα φύλλα των φυτών πριν το χρησιμοποιήσετε.
Μπύρα
Τα σαλιγκάρια προσελκύονται από χημικές αναθυμιάσεις που εκπέμπονται μετά από διαδικασία ζύμωσης. Υπάρχουν πολλά έτοιμα δολώματα στην αγορά. Ωστόσο το πιο διαδεδομένο δόλωμα είναι η μπύρα! Αλλά τα σαλιγκάρια μας έχουν και προτιμήσεις. Μελέτη του Πανεπιστημίου του Κολοράντο των Η.Π.Α. που έγινε το 1987 στο τμήμα εντομολογίας, απέδειξε ότι η μαύρη μπύρα ήταν πρώτη στις προτιμήσεις των σαλιγκαριών από τους άλλους τύπους μπύρας. Τώρα βέβαια αν η έρευνα γινόταν στην Ελλάδα πιθανόν τα σαλιγκάρια να προτιμούσαν το ούζο. Ή μήπως το ουίσκι;
Τέλος πάντων ότι τύπο μπύρας κι αν χρησιμοποιήσετε μπορείτε να φτιάξετε τις δικές σας σαλιγκαροπαγίδες. Χρησιμοποιήστε πλαστικά δοχεία (π.χ. παλιά τάπερ),διαφόρων σχήματων και μεγεθών. Ρίξτε μέσα σ’ αυτά 2-3 δάχτυλα μπύρα και τοποθετήστε τα δοχεία σε διάφορα σημεία στον κήπο σας, ειδικά κοντά σε φυτά που δέχονται επιθέσεις σαλιγκαριών. Προσέξτε αν σφηνώσετε τα δοχεία στο έδαφος να μην είναι τα χείλη τους στο ίδιο επίπεδο με την επιφάνεια του εδάφους, αλλά λίγο ψηλότερα. Διαφορετικά υπάρχει κίνδυνος να πνίξετε διάφορα ωφέλιμα έντομα εδάφους εκτός από τα σαλιγκάρια. Επειδή τα σαλιγκάρια συνηθίζουν να πνίγουν συχνά τον πόνο τους και τους εαυτούς τους στο πιοτό, θα πρέπει να αδειάζετε τα δοχεία από τα νεκρά σαλιγκάρια μέρα παρά μέρα. Η ακτίνα δράσης κάθε παγίδας είναι σχεδόν ένα μέτρο, γι αυτό αν έχετε μεγάλο κήπο ή μεγάλες προσβολές σαλιγκαριών θα πρέπει να φτιάξετε πολλές παγίδες και συχνά γκάρντεν πάρτι με μπύρα!
Γάλα
Οι μυκητολογικές ασθένειες μπορούν να προξενήσουν σοβαρά προβλήματα στα φυτά μας, ειδικά στο καυτό καλοκαίρι. Η μπάστρα (ωίδιο) και οι μαύρες κηλίδες (μαρσώνια) φαίνεται ότι είναι οι πιο κοινές ασθένειες που σας κάνουν να καταφεύγετε στα χημικά. Τώρα μπορείτε να τις αντιμετωπίσετε και αλλιώς. Με το αντιμυκητολογικό γάλα!
Το 1999, ένας βραζιλιάνος επιστήμονας ανακάλυψε ότι το κοινό γάλα ήταν αποτελεσματικό στην καταπολέμηση της μπάστρας των αγγουριών όσο και ένα χημικό μυκητοκτόνο. Όταν δημοσίευσε την έρευνά του, το νέο ταξίδεψε σε όλο τον κόσμο και πολλοί τολμηροί κηπουροί δοκίμασαν αυτήν την μέθοδο σε διάφορα είδη φυτών. Σήμερα είναι αποδειγμένο ότι το γάλα καταπολεμά την μπάστρα σε όλα τα φυτά όπως επίσης και τις μαύρες κηλίδες στις τριανταφυλλιές.
Κάθε τύπος γάλακτος μπορεί να χρησιμοποιηθεί. Από πλήρες γάλα μέχρι γάλα σε σκόνη. Ωστόσο χρησιμοποιείστε γάλα με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά για να έχετε μεγαλύτερο ποσοστό επιτυχίας. Δεν χρειάζεται να μάθουν και τα φυτά σας ότι κάνετε δίαιτα! Η συνταγή προτείνει να ανακατώσετε το γάλα με νερό σε αναλογία 1 μέρος γάλα, 9 μέρη νερό και να το ψεκάζετε κάθε 5-7 μέρες κάνοντας τουλάχιστο 3 επαναλήψεις.
Καφές
Ο καφές, και μάλιστα ο στιγμιαίος, σύμφωνα με μια πρόσφατη έρευνα Σουηδών επιστημόνων, είναι πολύ αποτελεσματικός για όλων των ειδών τα παρασιτικά έντομα. Προφανώς κάποιες ουσίες του καφέ είναι θανατηφόρες για τις μελίγκρες και την παρέα τους. Ψεκάζοντας τα φυτά σας με καφέ φραπέ θα σκοτώσετε αρκετά έντομα και άλλα θα τα απομακρύνετε. Εδώ που τα λέμε δεν είναι κι άσχημα να απολαμβάνετε ένα παγωμένο φραπεδάκι με γάλα μαζί με τον ιβίσκο σας. Εσείς δροσίζεστε και το φυτό σας γλιτώνει από μύκητες και έντομα μια και καλή.
Μεικτός κήπος. Αξίζει να δοκιμάσετε
Τα λουλούδια και τα λαχανικά έχουν διαφορετικές μυρωδιές και εκκρίσεις από τις ρίζες τους που πιστεύεται ότι προσελκύουν συγκεκριμένα παρασιτικά έντομα ή βοηθούν στην ανάπτυξη παρασιτικών φυτών. Αν λοιπόν τα φυτέψουμε ανακατεμένα θα μπερδέψουμε τον αντίπαλο!
Φυτέψτε λοιπόν κατιφέδες ή άλλα μέλη της οικογένειας των χρυσανθέμων κατά μήκος του λαχανόκηπου για να προστατέψετε τις τομάτες, τα φασολάκια, και άλλα φυτά από διάφορα έντομα.
Σπείρετε αρωματικά φυτά κατά διαστήματα στον κήπο σας για να αποτρέψετε τα παράσιτα. Πράσα, άνηθος, γεράνι, θυμάρι, βασιλικός, σέλινο, μέντα, λεβάντα, σκόρδο και κρεμμύδι είναι παραδείγματα φυτών που τα φυτεύουμε για την δική τους αξία έτσι κι αλλιώς.
Ο βασιλικός λέγεται ότι προστατεύει τις τομάτες από προσβολές εντόμων. Αν δεν έχετε τομάτες μην στεναχωριέστε. Ο βασιλικός μπορεί να προστατέψει και από έντομα που δεν είναι φυτοφάγα. Εδώ και πολλά χρόνια είναι γνωστός σαν φυσικό απωθητικό για τα κουνούπια!
