Πώς επιβιώνουν οι τυροκομικές επιχειρήσεις της Κρήτης – Τι αναφέρουν οι εκπρόσωποι του κλάδου για την κρητική γραβιέρα
Είδος πολυτελείας με την τιμή της ανά κιλό να σκαρφαλώνει στα 23 ευρώ, κινδυνεύει να καταστεί η κρητική γραβιέρα αν ο τυροκομικός κλάδος μετακυλήσει το αυξημένο κόστος παραγωγής στον καταναλωτή.
Ήδη τα τυροκομεία της Κρήτης επιβιώνουν με δυσκολία την ώρα που το καταξιωμένο κρητικό τυρί, βασικό στοιχείο της περίφημης κρητικής γαστρονομίας, απειλείται από την παρατεταμένη κρίση των τελευταίων πολλών ετών, από τις στρεβλώσεις της αγοράς και τελευταία και από την μείωση της παραγόμενης ποσότητας γάλακτος.
Το Επιμελητήριο Χανίων και η Ένωση Τυροκόμων Χανίων ζήτησαν κατά την πρόσφατη κάθοδο κυβερνητικών στελεχών, την παρέμβαση του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κ. Γιώργου Γεωργαντά και του Αναπληρωτή Υπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων κ. Νίκου Παπαθανάση για να μην φτάσει η γραβιέρα να πωλείται προς 23 ευρώ το κιλό.
Για τη Χανιώτικη Οικονομία η παραγωγή τυροκομικών προϊόντων αποτελεί έναν από τους ισχυρότερους και πλέον εξωστρεφείς μεταποιητικούς κλάδους ο οποίος περιλαμβάνει δεκάδες επιχειρήσεις και περισσότερους από χίλιους παραγωγούς και εργαζόμενους. Σήμερα, τίθεται ακόμη και ζήτημα επιβίωσης επιχειρήσεων και κτηνοτρόφων αν παραταθούν οι συνθήκες που επικρατούν στην ελληνική οικονομία και κοινωνία. Με βάση τα στοιχεία, προκύπτει συνολική μείωση της παραγωγής τυροκομικών ειδών στην Κρήτη, με παράλληλη αύξηση του κόστους παραγωγής.
Ο πρόεδρος της Ένωσης Τυροκόμων Χανίων κ. Σπύρος Μπαλαντίνος μιλώντας στη Νέα Κρήτη, υπογράμμισε πως «μόνο η αύξηση της τιμής του γάλακτος την περυσινή χρονιά ήταν της τάξης του 40% .Αν λάβουμε υπόψη μας το ενεργειακό κόστος – που ένα τυροκομείο για να δουλέψει, μόνο οι ψυκτικοί θάλαμοι πρέπει να δουλεύουν αδιάκοπα όλο το χρόνο, είτε έχουμε μέσα προϊόντα είτε όχι – αλλά και το κόστος μετακίνησης των εταιρικών αυτοκινήτων που μεταφέρουν τα προϊόντα μας ,γίνεται αντιληπτό ότι όλα τα τυροκομεία πέρυσι έκλεισαν με ζημιά».
Ο κ. Μπαλαντίνος μίλησε για μια αμφίβολη περίοδο για τον κλάδο αφού όπως υπογράμμισε «φορτώνουμε προϊόν με πολύ υψηλό κόστος παραγωγής το οποίο κινδυνεύει να πουληθεί στο τέλος της χρονιάς σε πολύ χαμηλότερη τιμή. Αυτή τη στιγμή θεωρώ ότι οι τιμές που πουλάμε δεν έχουν ενσωματώσει όλα τα κόστη. Υπάρχει συγκράτηση απ όλες τις επιχειρήσεις».
Ο πρόεδρος της Ένωσης Τυροκόμων Χανίων, Σπύρος Μπαλαντίνος
Σε επιστολή τους προς τους συναρμόδιους Υπουργούς, Επιμελητήριο και Ένωση Τυροκόμων Χανίων επισημαίνουν: «Οι έντονες αυξήσεις στην Ενέργεια, τα καύσιμα και τις Α ́ και Β ́ ύλες, σε συνδυασμό με την τεράστια μείωση της παραγωγής, έχουν οδηγήσει σε αδιέξοδο τα Κρητικά τυροκομεία. Έχει ξεκινήσει να δημιουργείται καθεστώς «εξοστρακισμού» των Kρητικών προϊόντων από το Ελληνικό τραπέζι».
Σύμφωνα με τους εκπροσώπους του κλάδου, χαρακτηριστική είναι και η σύγκριση της συνολικής παραγωγής στα Κρητικά τυροκομεία τον προηγούμενο χρόνο 2022, η οποία αποτέλεσε τη χαμηλότερη παραγωγή προϊόντων με τεράστια διαφορά από όλα τα προηγούμενα. Αναφορικά με την Γραβιέρα Κρήτης, τα στοιχεία είναι εξίσου ανησυχητικά καθώς οι παραγωγές Σκληρών τυριών παρουσιάζουν τεράστια μείωση, με αποκλίσεις έως και 40%. Ενδεικτικό είναι ότι τον Φεβρουάριο 2021 παρήχθησαν 960 τόνοι σκληρών τυριών, ενώ τον Φεβρουάριο 2022 μόλις 584!
Επιπλέον, το μικρό μέγεθος των περισσότερων τυροκομικών επιχειρήσεων του νησιού έχει ως αποτέλεσμα την περιορισμένη διαπραγματευτική τους δύναμη απέναντι στις αλυσίδες χονδρεμπορίου και σούπερ μάρκετ, με συνέπεια τα περιθώρια κέρδους να συρρικνώνονται διαρκώς με αναπόφευκτη εξέλιξη την απειλούμενη βιωσιμότητα των τυροκομικών επιχειρήσεων. Πάντως για το ζήτημα της βιωσιμότητας των τυροκομικών μονάδων και επιχειρήσεων, ο πρόεδρος της Ένωσης Τυροκόμων Χανίων κ. Σπύρος Μπαλαντίνος είπε πως «το γεγονός ότι κατά βάση είναι οικογενειακές επιχειρήσεις, δίνει δύναμη στο να συγκρατηθεί κάπως όρθιο το σύστημα. Δηλαδή όταν έχουμε εκατό τυροκομεία και τα ενενήντα είναι οικογενειακά ο κλάδος στηρίζεται γιατί όταν δεν υπάρξει το κέρδος που πρέπει να υπάρξει, κόβονται τα μεροκάματα μας».
Από την πλευρά των κτηνοτρόφων, ο κ. Μανούσος Σταυριανουδάκης, μέλος του Κτηνοτροφικού Συλλόγου Χανίων και πρόεδρος της Ενωτικής Ομοσπονδίας Αγροτικών Συλλόγων, είπε ότι «η γραβιέρα είναι ένα προϊόν το οποίο ελέγχεται από λίγους και επιπλέον δεν είναι μεγάλες οι ποσότητες που παράγονται». Σε σχέση με την τιμή της στη λαϊκή αγορά όπου και ο ίδιος δραστηριοποιείται ως παραγωγός τυροκομικών προϊόντων, είπε ότι «η τιμή ανά κιλό αρχίζει από τα δώδεκα ευρώ».
Την ίδια στιγμή παρατηρούνται σημαντικές δυσλειτουργίες της «αλυσίδας» παραγωγής και συλλογής αιγοπρόβειου γάλακτος. Τον τελευταίο χρόνο υπάρχει αισθητή μείωση της ποσότητας με την οποία οι κτηνοτρόφοι προμηθεύουν τα Κρητικά τυροκομεία, ενώ καταγράφονται μειώσεις και στη ροή την παραγωγής γάλακτος αφού πολλά παραγωγικά ζώα οδηγήθηκαν σε σφαγή ή δεν σιτίζονται επαρκώς. Σύμφωνα με τα στοιχεία το 2022 η συνολική ποσότητα γάλακτος που παράχθηκε στην Κρήτη ήταν 60.000 τόνοι όταν το 2021 ήταν 65.000.
