Προστάτης: Συμπτώματα, αίτια και βότανα που βοηθούν

Τι είναι ο προστάτης;

   Ο προστάτης είναι ένας μικρός αδένας που βρίσκεται κάτω από την ουροδόχο κύστη, μπροστά από το ορθό (το τελικό του τμήμα του παχέος εντέρου), στους άνδρες, και διαμέσου αυτού περνά η ουρήθρα. Το βάρος του προστάτη είναι περίπου 11g και έχει σχήμα καρυδιού.

 Παράγει το προστατικό υγρό και είναι απαραίτητος για την εκσπερμάτιση καθώς περιέχει μύες οι οποίοι συμβάλλουν στην αποβολή του σπέρματος κατά την διάρκεια της. Επιπλέον, συμβάλλει στην αναπαραγωγή αλλά και στην ούρηση. Με την πάροδο της ηλικίας εμφανίζονται προβλήματα στον προστάτη με συνηθέστερα τη προστατίτιδα και την καλοήθη υπερτροφία. [1]

Τι είναι η προστατίτιδα;

   Η προστατίτιδα είναι μία φλεγμονή του προστάτη, η οποία συνήθως οφείλεται στην ύπαρξη κάποιου μικροβίου που έχει εγκατασταθεί μέσα στον αδένα. Υπάρχουν 2 τύποι προστατίτιδας: οξεία και χρόνια. [2]

Είναι μία αρκετά συχνή και επώδυνη κατάσταση, και μπορεί από οξεία να εξελιχθεί σε χρόνια κατάσταση. Η διάγνωση της προστατίτιδας γίνεται από τον ουρολόγο, με τη διενέργεια καλλιέργειας ούρων και άλλων μεθόδων όπως το υπερηχογράφημα νεφρών, ουροδόχου κύστεως και προστάτη, καθώς και η ουροροομετρία. Η θεραπεία δίνεται από τον ουρολόγο και μπορεί να περιλαμβάνει αντιβίωση ή και αντιπυρετικά αναλγητικά εάν συνυπάρχει πυρετός και πόνος.

Συμπτώματα του προστάτη

Συχνά συμπτώματα που υποδηλώνουν προβλήματα στον προστάτη είναι η συχνουρία, η δυσκολία κατά την ούρηση ή και ο πόνος. Εκτιμάται ότι 1 στους 3 άνδρες μετά την ηλικία των 50 θα εμφανίσει κάποια στιγμή προβλήματα με τον προστάτη.

Τα συμπτώματα στην οξεία προστατίτιδα είναι:

• πόνος, μπορεί να είναι έντονος, μέσα ή γύρω από το πέος, τους όρχεις, τον πρωκτό, το κάτω μέρος της κοιλιάς ή το κάτω μέρος της πλάτης
• αίσθημα καύσου και πόνος κατά την ούρηση
• συχνοουρία (ιδιαίτερα τη νύχτα)
• καθυστερημένη έναρξη ούρησης ή διακοπτόμενη ούρηση
• αιματουρία
• αδυναμία ούρησης, που οδηγεί σε συσσώρευση ούρων στην ουροδόχο κύστη, γνωστή ως οξεία κατακράτηση 
• αδιαθεσία
• πόνος κατά την εκσπερμάτωση
• διακοπτόμενη ούρηση

Τα συμπτώματα της χρόνιας προστατίτιδας (διάρκεια για περισσότερο από 3 μήνες) είναι:

• πόνος μέσα και γύρω από το πέος, τους όρχεις, τον πρωκτό, το κάτω μέρος της κοιλιάς ή το κάτω μέρος της πλάτης
• πόνος κατά την ούρηση
• συχνοουρία 
• ένας διευρυμένος ή ευαίσθητος προστάτης κατά την εξέταση του ορθού
• στυτική δυσλειτουργία, πόνος κατά την εκσπερμάτωση ή πυελικός πόνος μετά την σεξουαλική επαφή [2]

Τα συμπτώματα της καλοήθους υπερτροφίας παρουσιάζουν ομοιότητα με αυτά της προστατίτιδας με ελάχιστες διαφορές (π.χ. ακράτεια, ασυνήθιστη οσμή και χρώμα στα ούρα).[1]

Αίτια προστάτη

Εκτιμάται ότι 1 στους 3 άνδρες μετά την ηλικία των 50 θα εμφανίσει κάποια στιγμή προβλήματα με τον προστάτη. Οι πιθανότητες για να προκληθεί προστατίτιδα σε έναν άνδρα, αυξάνονται από:

• μια πρόσφατη ουρολοίμωξη 
• εφαρμογή ουροκαθετήρα
• εξέταση βιοψίας προστάτη
• σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα
• προβλήματα στο ουροποιητικό σύστημα
• τραυματισμό στη λεκάνη
• σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου [2]

Οι πιθανότητες για να εμφανιστεί καλοήθη υπερτροφία του προστάτη σε έναν άνδρα, αυξάνονται από:

• ηλικία
• οικογενειακό ιστορικό καλοήθους υπερπλασίας προστάτη
• ιατρικές καταστάσεις όπως η παχυσαρκία, οι καρδιακές και κυκλοφορικές παθήσεις και ο διαβήτης τύπου 2
• έλλειψη σωματικής άσκησης
• στυτική δυσλειτουργία [1]

Βότανα για τον προστάτη 

   Το φαρμακείο της φύσης διαθέτει πολλά ευεργετικά βότανα για το προστάτη που βοηθούν στην μείωση της έντασης των συμπτωμάτων της υπερτροφίας και της προστατίτιδας αλλά και στην πρόληψη φλεγμονών.

1. Saw Palmetto

   Το Saw Palmetto (Serenoa repens) είναι ένα πολύ αποτελεσματικό βότανο για την αντιμετώπιση της υπερπλασίας του προστάτη, καθώς βελτιώνει τη ροή των ούρων, προάγει την καλή κένωση της ουροδόχου κύστεως και μειώνει τα συμπτώματα όπως η δυσφορία κατά την ούρηση, η επιτακτική ούρηση και η νυχτερινή ενούρηση.

   Το βότανο είναι πλούσιο σε φυσικά ωφέλιμα λιπαρά οξέα και φυτοστερόλες και έχει την ιδιότητα να αποκλείει τη δράση του ενζύμου που προάγει την παραγωγή διυδροτεστοστερόνης η οποία προκαλεί την αύξηση του μεγέθους του προστάτη. 

Το Saw Palmetto έχει αντιανδρογόνο και αντιφλεγμονώδη δράση και διευκολύνει την ούρηση, ανακουφίζοντας από τα συμπτώματα του διογκωμένου προστάτη. 

Δεν υπάρχει διατροφική πηγή πρόσληψης και τα αποτελέσματα του πιθανόν να εμφανιστούν μετά τις 4-6 εβδομάδες λήψης του.

Συστήνεται να αποφεύγεται η παράλληλη λήψη του με σκόρδο και ginkgo biloba καθώς είναι πιθανό να αυξηθεί ο κίνδυνος αιμορραγίας. [3]

2. Σπόροι κολοκύθας

Οι σπόροι κολοκύθας, είναι βρώσιμοι σπόροι και απολαμβάνονται είται ωμοί, είτε με τη μορφή ελαίου από σπόρους κολοκύθας. Είναι πλούσιοι σε θρεπτικά συστατικά και μπορούν να υποστηρίξουν την υγεία του προστάτη. [4]

 Το έλαιο των σπόρων κολοκύθας περιέχει ωφέλιμα λιπαρά οξέα, όπως το απαραίτητο ωμέγα 3 λινελαϊκό οξύ και μια σειρά δραστικών φυτοχημικών συστατικών, όπως η cucurbitine, ο ψευδάργυρος και οι φυτοστερόλες.  Εμποδίζει τη φλεγμονή ή την ανάπτυξη του προστατικού ιστού  και τη καλοήθη υπερτροφία του προστάτη, και ανακουφίζει από τα συμπτώματα που προκαλεί η υπερπλασία, όπως είναι η συχνοουρία και ο πόνος καθώς έχει την ιδιότητα να χαλαρώνει τα μυϊκά τοιχώματα της ουροδόχου κύστης.

   Οι φυτοστερόλες του κολοκυθόσπορου έχουν την ιδιότητα να αναστέλλουν την δράση ενός ενζύμου, της 5-άλφα ρεντουκτάσης, το οποίο μετατρέπει την τεστοστερόνη σε διυδροτεστοστερόνη, με συνέπεια την χαλάρωση του μυϊκού τοιχώματος και την εξομάλυνση της λειτουργίας της ουροδόχου κύστεως. 

Δεν υπάρχει συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη για τους σπόρους κολοκύθας, ωστόσο προτείνεται να λαμβάνεται μια χούφτα ωμών σπόρων ημερησίως. Δεν συνίσταται η λήψη μεγάλης ποσότητας καθώς περιέχουν φυτικές ίνες και σε μεγάλη ποσότητα είναι πιθανό να προκαλέσει αέρια και φούσκωμα.

Οι σπόροι είναι πλούσιοι σε θερμίδες και λιπαρά. Ένα φλιτζάνι περιέχει περίπου 285 θερμίδες και 12 γραμμάρια λίπους. [4]

Tip: Εάν έχετε στη διάθεσή σας μια κολοκύθα, μπορείτε να προετοιμάσετε τους δικούς σας σπόρους κολοκύθας ακολουθώντας αυτά τα βήματα:

1. Αφαιρέστε τους σπόρους κολοκύθας από το εσωτερικό της. 
2. Φροντίστε να ξεπλύνετε ή να σκουπίσετε τυχόν προσκολλημένο πολτό κολοκύθας.
3. Απλώστε τους σπόρους σε μια στρώση σε μια χάρτινη σακούλα ή σε χαρτί κουζίνας. Αφήστε τους σπόρους να στεγνώσουν όλη τη νύχτα.
4. Εάν δεν θέλετε να φάτε τους σπόρους ωμούς, μπορείτε να τους μαγειρέψετε. Τοποθετήστε τα σε ένα ταψί  και ψήστε τα στο φούρνο για περίπου 20 λεπτά στους 170°F (77°C).

3. Γύρη

Η γύρη είναι πλούσια σε βιταμίνες, μέταλλα, ιχνοστοιχεία, ένζυμα και αμινοξέα.[5]

To εκχύλισμα γύρης λουλουδιών (pollen) έχει αποδειχθεί ότι χαλαρώνει τον τόνο των λείων μυών της ουρήθρας, και ρυθμίζει τις φλεγμονώδεις αντιδράσεις σε περιπτώσεις προστατίτιδας.

Δεν υπάρχει συνιστώμενη ημερήσια δόση για τη γύρη των μελισσών. Είναι καλύτερο η λήψη να γίνεται σταδιακά με μια μικρή ποσότητα στην αρχή. [5]

4. Τσουκνίδα

 Η τσουκνίδα έχει ήπια διουρητική δράση και διευκολύνει την ούρηση και έχει φυσική αντιφλεγμονώδη δράση. Είναι ιδιαίτερα επιβοηθητική σε περιπτώσεις προστατίτιδας και διόγκωσης του προστάτη που συνοδεύονται από δυσουρία και συχνοουρία.

Τα φύλλα και η ρίζα της τσουκνίδας παρέχουν μια μεγάλη ποικιλία θρεπτικών συστατικών, συμπεριλαμβανομένων βιταμινών, μετάλλων, λιπών, αμινοξέων, πολυφαινολών και χρωστικών. [7]

5. Επιλόβιο

   Το Epilobium parviflorum έχει αντιβακτηριακή, αντιφλεγμονώδη και αντιοξειδωτική δράση και δρα κατά των παθήσεων του προστάτη. Περιέχει β-σιτοστερόλες που δρουν προστατευτικά στην υπερπλασία του προστάτη.

Μελέτες έδειξαν ότι τα εκχυλίσματα από τα βότανα Epilobium angustifolium, Epilobium parviflorum και Epilobium hirsutum είναι ισχυροί αναστολείς του πολλαπλασιασμού των καρκινικών κυττάρων του προστάτη (LNCaP) με τιμές IC50 περίπου 35 μg/ml.[9]

6. Pygeum africanum

  Το Pygeum ενισχύει την υγιή λειτουργία των προσταγλανδινών που βοηθούν να διατηρείται υγιής ο προστάτης. Είναι αποτελεσματικό βότανο στην αντιμετώπιση της υπερπλασίας του προστάτη.

Το Pygeum περιέχει χημικές ουσίες που βοηθούν στη συρρίκνωση του προστάτη σε άνδρες με διευρυμένο προστάτη. Αυτό μπορεί να ανακουφίσει τα προβλήματα του ουροποιητικού, όπως η κακή ροή ούρων και η νυχτερινή ενούρηση. [10]

Τρόφιμα και διατροφοδραστικά συστατικά (Nutraceuticals) 

Τα παρακάτω ενισχύουν την υγεία του προστάτη είναι:

• Το λυκοπένιο, μπορεί να βοηθήσει στην προστασία των κυττάρων από βλάβες. Βρίσκεται σε ντομάτα, καρπούζι, ροζ γκρέιπφρουτ, βερίκοκο, τριαντάφυλλο και γκουάβα. [6]  Το λυκοπένιο της ντομάτας έχει ισχυρή αντιοξειδωτική δράση κατά των ελευθέρων ριζών, ενώ βελτιώνει τη ροή των ούρων.
• Τα σταυρανθή λαχανικά. Το μπρόκολο, το κουνουπίδι, η λαχανίδα, το σινάπι περιέχουν προστατευτικά φυτοχημικά και προτείνεται να καταναλώνονται τουλάχιστον 3 φορές ημερησίως.
• O μαϊντανός, ειδικά ο ωμός είναι ιδιαίτερα ευεργετικός για λοιμώξεις του ανδρικού γεννητικού συστήματος, καθώς διαθέτει διουρητικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες.
• Ωμέγα-3 Λιπαρά Οξέα. Tα ψάρια όπως ο σολομός και ο τόνος είναι πλούσια σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα που μπορούν να επιβραδύνουν την εξέλιξη της ανάπτυξης του όγκου ακόμη και σε άνδρες που έχουν ήδη τη νόσο.
• Αμινοξέα, όπως η γλυκίνη, η γλουταμίνη, η αλανίνη και η ιστιδίνη συμβάλλουν στη  καλή λειτουργία του ανδρικού αναπαραγωγικού συστήματος  και έχουν αντιφλεγμονώδη, αντιοξειδωτική και διουρητική δράση.
• IP-6, είναι πιθανό να μειώσει την απορρόφηση σιδήρου και ασβεστίου στο αίμα, ενώ είναι πιθανό να προκαλέσει διαταραχή στην πήξη του αίματος. Χρειάζεται να λαμβάνεται με προσοχή.[8]
• Πράσινο τσάι. Περιέχει αντιοξειδωτικά πολυφαινόλης, συμπεριλαμβανομένης μιας κατεχίνης που ονομάζεται EGCG.Μπορείτε να το καταναλώνετε το πρωί σε αντικατάσταση του καφέ. Εάν η γεύση του δεν σας ικανοποιεί, μπορείτε να το προσθέσετε σε smoothies.
• Ρόδι. Όπως και το πράσινο τσάι, είναι πλούσιο σε αντιοξειδωτικές ουσίες και συμβάλλει στην πρόληψη χρόνιων παθήσεων. [12]