O φυλλοκνίστης των εσπεριδοειδών Phyllocnistis citrella είναι ένα μικρό έντομο που κατάγεται από τη Νοτιο-Ανατολική Ασία, όπου είναι ιδιαίτερα διαδεδομένο. Από εκεί μεταφέρθηκε στην Αυστραλία, στη Βόρεια και στη Νότια Αφρική.

Στην Ελλάδα πρωτοεμφανίστηκε το Καλοκαίρι του 1995 στα νησιά του Νοτιοανατολικού Αιγαίου (Ρόδο, Κω, Λέσβο, Χίο, Σάμο, Κρήτη) και από εκεί εξαπλώθηκε με μεγάλη ταχύτητα στην Πελοπόννησο, στην Αττική και στη Δυτ. Ελλάδα.

Όσοι έχουμε νεαρά δέντρα λεμονιάς, πορτοκαλιάς και μανταρινιάς πιθανότατα έχουμε συναντήσει τον φυλλοκνίστη και ψάχνουμε λύσεις για την αντιμετώπισή του. Ο φυλλοκνίστης ή φυλλορύκτης των εσπεριδοειδών είναι ένα από τα πιο επικίνδυνα έντομα που προσβάλλει την τρυφερή νεαρή βλάστηση της λεμονιάς και των υπόλοιπων εσπεριδοειδών, όπως η πορτοκαλιά, η μανταρινιά, το κουμκουάτ, το περγαμόντο, το κίτρο και το γκρέιπ φρουτ. Αποτελεί σημαντική απειλή επίσης για τα νεαρά δενδρύλλια των φυτωρίων εσπεριδοειδών, τα εμβολιασμένα δέντρα, καθώς και τις νέες φυτείες εσπεριδοειδών.

Ποια είναι τα χαρακτηριστικά του εντόμου του φυλλοκνίστη;

Ο φυλλοκνίστης είναι ένα μικρό ανοιχτόχρωμο πεταλουδάκι 2-3 χιλιοστών που γεννά αυγά στην κάτω επιφάνεια των φύλλων των λεμονιάς, της πορτοκαλιάς και των υπόλοιπων εσπεριδοειδών. Από τα αβγά του φυλλοκνίστη βγαίνουν κάμπιες που δημιουργούν στοές πάνω στα φύλλα των εσπεριδοειδών που μοιάζουν με φιδάκι. O φυλλοκνίστης πολλαπλασιάζεται και εξαπλώνεται γρήγορα, ειδικά σε ζεστό και ξηρό περιβάλλον και σε συνθήκες κακού αερισμού των δέντρων. Ο φυλλοκνίστης έχει πολλές γενιές το χρόνο, ειδικά στις νότιες περιοχές της Ελλάδας που το κλίμα είναι πιο ξηροθερμικό.

Τι ζημιές κάνει ο φυλλοκνίστης στα εσπεριδοειδή;

Η μεγαλύτερη ζημιά που κάνει το έντομο του φυλλοκνίστη εμφανίζεται στα στάδια της νέας τρυφερής βλάστησης των εσπεριδοειδών κατά την περίοδο της άνοιξης, του καλοκαιριού και του φθινοπώρου. Τα φύλλα των νεαρών δενδρυλλιών εσπεριδοειδών συστρέφονται και παραμορφώνονται με αποτέλεσμα να μειώνεται η φωοτοσυνθετική δραστηριότητα, οπότε σταδιακά καθηλώνεται η ανάπτυξη του δέντρου. Στα μεγάλα δέντρα λεμονιάς, πορτοκαλιάς, μανταρινιάς και των υπόλοιπων εσπεριδοειδών η ζημιά από τον φυλλοκνίστη δεν είναι σημαντική, καθώς δεν προσβάλλει τα ώριμα και σκληρά φύλλα.

Πώς γίνεται η αντιμετώπιση του φυλλοκνίστη με οικολογικό τρόπο;Ο φυλλοκνίστης είναι ένα αρκετά ανθεκτικό έντομο και η καταπολέμηση του με οικολογικά μέσα είναι αρκετά δύσκολη υπόθεση. Συγκεκριμένα, απαιτείται ένα ολοκληρωμένο σχέδιο καταπολέμησης που συνδυάζει τα κατάλληλα καλλιεργητικά μέτρα μαζί με ψεκασμούς (ράντισμα) με οικολογικά σκευάσματα που είναι εγκεκριμένα για τη βιολογική γεωργία.
 
– Προληπτικά μέτρα για την αντιμετώπιση του φυλλοκνίστη
 Φροντίζουμε κάνουμε την εφαρμογή της λίπανσης των εσπεριδοειδών με κοπριά και βιολογικά αζωτούχα λιπάσματα έγκαιρα, ώστε η νέα βλάστηση της άνοιξης να είναι πρώιμη και να αποφεύγεται η προσβολή από το έντομο του φυλλοκνίστη.
 
Πραγματοποιούμε άμεση αφαίρεση των λαίμαργων βλαστών, δηλαδή των δυνατών φρέσκων βλαστών που δεν έχουν διακλαδώσεις και ξεκινούν από χαμηλά ανεβαίνοντας προς την κορυφή του δένδρου, για να περιορίσουμε τη βλάστηση που μπορεί να προσβάλλει ο φυλλοκνίστης στα δέντρα μας.

 
– Αντιμετώπιση του φυλλοκνίστη με ψέκασμα κατά την προσβολή
 Μόλις εντωπίσουμε την πρώτη προσβολή από φυλλοκνίστη στα εσπειδοειδή δέντρα, κάνουμε άμεσο ψεκασμό με μίγμα θερινού πολτού και φυσικής πυρεθρίνης ανά 10-15 μέρες. Ο θερινός πολτός και η φυσική πυρεθρίνη είναι οικολογικά σκευάσματα που προμηθευόμαστε από γεωπονικά καταστήματα. Οι ψεκασμοί για την αντιμετώπιση του φυλλοκνίστη διαρκούν από τα μέσα της άνοιξης μέχρι τα μέσα του φθινοπώρου, καθόλη την περίοδο δράσης του εντόμου.

Κι ένα μυστικό για την καταπολέμηση του φυλλοκνίστη

Κατά το ράντισμα για την αντιμετώπιση του φυλλοκνίστη, είναι αρκετό να καλύπτεται μόνο η νεαρή βλάστηση του δέντρου και όχι τα παλαιότερα φύλλα, καθώς η ώριμη βλάστηση δεν αποτελεί πεδίο προσβολής του εντόμου.

Ενα εντομοκτόνο που χρησιμοποιείται από πολύ παλιά. Ανήκει στην οικογένεια των Χρυσάνθεμων συγκεκριμένα προέρχεται από κάποια είδη Χρυσάνθεμου τα οποία περιέχουν πυρεθρίνη. Η εξαγωγή του πύρεθρου από τα άνθη του Χρυσάνθεμου γίνεται σε εξειδικευμένα εργαστήρια με την μέθοδο της εκχύλισης.

Η χρήση του επαναλαμβάνουμε, γίνεται μόνο όταν ο πληθυσμός των εντόμων αρχίζει να δημιουργεί πρόβλημα στα φυτά μας. Δεν λειτουργεί προληπτικά, γιατί λόγο του ότι είναι φυσικής προέλευσης αποικοδομείται σε 48 ώρες σε αβλαβείς φυσικές ουσίες. Δηλαδή δεν παραμένει πάνω στο φυτό ενεργό για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Υπάρχουν στην Ελληνική αγορά σκευάσματα φυσικής πυρεθρίνης κατάλληλα και εγκεκριμένα για την Βιολογική γεωργία. Οι δοσολογίες αναγράφονται στην ετικέτα της συσκευασίας. Προσέξτε να υπάρχει η επισήμανση Προϊόν εγκεκριμένο για την Βιολογική γεωργία.

Μερικές συμβουλές

• Ο ψεκασμός με πύρεθρο γίνεται απογευματινές ώρες.
• Πάντα βάζουμε στην ψεκαστήρα μας την ποσότητα που δίνει ο κατασκευαστής στην ετικέτα του προϊόντος.
• Όλοι οι ψεκασμοί γίνονται με προσοχή.
• Η δράση της πυρεθρίνης στα έντομα προκαλεί στην αρχή παράλυση και μετά τον θάνατο. Για να λειτουργήσει πρέπει να ψεκάσουμε με επιμέλεια όλα τα μέρη του φυτού….μην ξεχνάτε την κάτω επιφάνεια των φύλλων.
• Όλα τα εφόδια φυτοπροστασίας τα συντηρούμε σε σκιερό μέρος μακριά από τα παιδιά.
• 48 ώρες μετά τον τελευταίο ψεκασμό μπορείτε να κόψετε καρπούς.
• Υπάρχουν πολλές εμπορικές ονομασίες για την φυσική πυρεθρίνη στην Ελληνική αγορά.