ΑΝΑΠΤΥΞΗ (1 ΕΤΟΥΣ +)
Ήρθε η ώρα, λοιπόν, να θίξουμε αυτό το δύσκολο θέμα. Είναι βέβαιο, πως το τελευταίο πράγμα που θέλει να πιστέψει και να αντιμετωπίσει ένας γονιός είναι ότι το παιδί του έχει κάποιο πρόβλημα.
Ωστόσο, όταν μιλάμε για τη Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος, δηλαδή για Αυτισμό, η έγκαιρη διάγνωση, ιδανικά από την ηλικία των 18 μηνών, μπορεί να κάνει τη διαφορά. Όσο πιο μικρό είναι το παιδί, τόσο πιο αποτελεσματικές μπορούν να αποβούν οι μέθοδοι παρέμβασης.
Παρά το γεγονός ότι ο αυτισμός είναι δύσκολο να διαγνωστεί πριν από την ηλικία των 2 ετών, τα συμπτώματα συχνά εμφανίζονται όταν το παιδί είναι 12-18 μηνών. Εάν αυτά τα συμπτώματα εντοπιστούν μέχρι τότε, η εντατική θεραπεία μπορεί να βοηθήσει στην πλήρη αποκατάσταση της εγκεφαλικής λειτουργίας και να τα αντιστρέψει.
Τι είναι όμως η Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος (ΔΑΦ);
Η ΔΑΦ είναι μια αναπτυξιακή διαταραχή που εμφανίζεται στην βρεφική και πρώτη παιδική ηλικία, προκαλώντας καθυστερήσεις σε πολλούς βασικούς τομείς όπως της μάθησης, της ομιλίας, του παιχνιδιού και της κοινωνικής αλληλεπίδρασης.
Τα σημάδια και τα συμπτώματα του Αυτισμού ποικίλουν, όπως επίσης και οι συνέπειες τους. Κάποια παιδιά με Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος έχουν μικρές δυσκολίες ενώ άλλα καλούνται να ξεπεράσουν περισσότερα εμπόδια.
Παρόλα αυτά, κάθε παιδί με ΔΑΦ έχει δυσκολίες, τουλάχιστον έως κάποιο βαθμό, στους παρακάτω τομείς:
Λεκτική και μη λεκτική επικοινωνία
Δυσκολία στη συσχέτιση του με άλλα άτομα αλλά και το περιβάλλον του
Ευελιξία στη σκέψη αλλά και τη συμπεριφορά
Σημάδια αυτισμού που μπορεί να μας ανησυχήσουν
Ο αυτισμός είναι μια διαταραχή που θεωρείται μια από τις πιο συχνές διαταραχές της παιδικής ηλικίας, πιο συχνή από τον καρκίνο, το διαβήτη και το σύνδρομο Down. Διεθνείς στατιστικές δείχνουν ότι 1 στα 68 παιδιά έχει αυτισμό και τα στοιχεία δείχνουν, δυστυχώς, συνεχή αύξηση του αριθμού τους.
Στην επιστημονική κοινότητα υπάρχουν διαφορετικές απόψεις σχετικά με το τι προκαλεί τον αυτισμό, αλλά και ποια είναι η αποτελεσματικότερη μέθοδος παρέμβασης. Αυτό όμως στο οποίο συμφωνούν όλοι είναι ότι η έγκαιρη και εντατική παρέμβαση βοηθά σε σημαντικό βαθμό.
Ο μόνος τρόπος με τον οποίον ένας παιδιατρικός ψυχίατρος μπορεί να διαγνώσει τον αυτισμό είναι με την ανάλυση της συμπεριφοράς του παιδιού. Επομένως, η εμπλοκή των γονέων είναι ζωτικής σημασίας, επειδή είναι οι πρώτοι που πρέπει να αντιληφθούν εάν έχει προκύψει κάποια ανωμαλία στην ανάπτυξη του παιδιού.
Ο κ. Στέλιος Μαντούδης, Αναπτυξιακός Εργοθεραπευτής, επισημαίνει ότι σημαντικές ηλικίες για την ανάπτυξη των βρεφών και των νηπίων είναι όταν είναι 7 μηνών – 13 μηνών -17 μηνών -24 μηνών -26 μηνών -30 μηνών -36 μηνών. Οι γονείς είναι σημαντικό να κινητοποιηθούν αν διαπιστώσουν ότι κάτι δεν πάει καλά με την ανάπτυξη του παιδιού τους.
Οι πρώιμες ενδείξεις του αυτισμού περιλαμβάνουν την απουσία μιας φυσιολογικής συμπεριφοράς και όχι την παρουσία μιας μη φυσιολογικής. Συχνά εκλαμβάνονται από τους γονείς ως σημάδια ενός «καλού» μωρού, ήσυχου και ανεξάρτητου.
Παρατηρήστε, λοιπόν, τη συμπεριφορά του παιδιού σας, δώστε βάση στο ένστικτό σας, και συμβουλευτείτε αμέσως τον παιδίατρό σας όταν παρατηρήσετε κάποια «επικίνδυνα» σημάδια.
Σημάδια αυτισμού που μπορεί να μας ανησυχήσουν
Πρώιμα συμπτώματα σε βρέφη και νήπια
Το μωρό:
- δεν χαμογελάει πλατιά ή δεν κάνει άλλες χαρούμενες εκφράσεις, μέχρι την ηλικία των 6 μηνών
- δεν κάνει επαφή με τα μάτια (π.χ., δεν κοιτάει την μητέρα όταν εκείνη το θηλάζει)
- δεν ακολουθεί, οπτικώς, αντικείμενα
- δεν δείχνει, ή δεν χαιρετάει ή δεν χρησιμοποιεί άλλες χειρονομίες για να επικοινωνεί
- δεν ακολουθεί αυτό που του δείχνετε με το χέρι σας
- δεν κάνει θορύβους για να κερδίσει την προσοχή σας
- δεν ανταποκρίνεται στο κάλεσμα με το όνομά του, μέχρι την ηλικία των 12 μηνών
- δεν ανταποκρίνεται στους ήχους, τα χαμόγελα ή σε άλλες εκφράσεις του προσώπου σας, μέχρι την ηλικία των 9 μηνών
- δεν παίζει με τα άλλα παιδιά
- δε σηκώνει τα χέρια του προς εσάς για να το πάρετε στην αγκαλιά σας
- δεν «μπαμπαλίζει», δεν κάνει, δηλαδή, χαρακτηριστικές φωνούλες των μωρών, μέχρι την ηλικία των 12 μηνών
- δεν λέει καμία λέξη, μέχρι την ηλικία των 16 μηνών
- δεν σχηματίζει φράσεις δύο λέξεων για να σου πει, να σου ζητήσει ή να σου δείξει κάτι, μέχρι την ηλικία των 2 ετών
- παρουσιάζει οποιαδήποτε απώλεια μιας δεξιότητας που είχε μάθει νωρίτερα από την ηλικία των 12-24 μηνών, όπως π.χ. ήχους, λέξεις, χειρονομίες ή κοινωνικές δεξιότητες
- Σημάδια αυτισμού που μπορεί να μας ανησυχήσουν
Πρώιμα συμπτώματα σε μεγαλύτερα παιδιά
Δυσκολίες στον λόγο και την ομιλία
Τα παιδιά με διαταραχές του φάσματος του αυτισμού έχουν δυσκολία στην ομιλία και τη γλώσσα. Συχνά, αρχίζουν να μιλάνε σε μεγαλύτερη ηλικία από τα άλλα παιδιά.
Προσέξτε αν το παιδί:
- μιλάει με έναν παράξενο τόνο φωνής, ή με περίεργο ρυθμό ή ένταση
- επαναλαμβάνει τις ίδιες λέξεις, ή φράσεις
- σε ερώτηση ανταποκρίνεται με επανάληψη, αντί με απάντηση
- αναφέρεται στον εαυτό του στο τρίτο πρόσωπο
- κάνει γραμματικά λάθη, χρησιμοποιεί λάθος λέξεις
- δυσκολεύεται να επικοινωνήσει τις ανάγκες, ή τις επιθυμίες του
- δεν κατανοεί απλές οδηγίες, ή ερωτήσεις
- παίρνει ό,τι λέγεται πολύ κυριολεκτικά, δεν αντιλαμβάνεται δηλαδή το χιούμορ, την ειρωνεία και τον σαρκασμό
- Δυσκολίες στη μη λεκτική επικοινωνία
Το παιδί:
αποφεύγει την άμεση επαφή με τα μάτια
χρησιμοποιεί εκφράσεις του προσώπου που δεν ταιριάζουν με αυτό που λέει
δεν αντιλαμβάνεται τις εκφράσεις του προσώπου στους άλλους ανθρώπους, καθώς και τον τόνο της φωνής και τις χειρονομίες τους
κάνει πολύ λίγες χειρονομίες
έχει περίεργη αντίδραση σε νέα ερεθίσματα, μυρωδιές, υφές και ήχους. Μπορεί να είναι ιδιαίτερα ευαίσθητο στους δυνατούς θορύβους
έχει ανώμαλη στάση του σώματος, επιδεικνύει αδεξιότητα, ή έχει εκκεντρικό τρόπο να κινείται
Σημάδια αυτισμού που μπορεί να μας ανησυχήσουν
Δυσκολίες στην κοινωνική συμπεριφορά
Το παιδί:
- μοιάζει να ζει στον δικό του κόσμο αγνοώντας άλλα άτομα ή το τι συμβαίνει γύρω του
προτιμά να μην το αγγίζει κανείς, να μην το κρατάνε, ή να μην το αγκαλιάζουν
δεν φαίνεται να ακούσει, όταν οι άλλοι του μιλούν
δεν ξέρει πώς να παίξει με άλλα παιδιά, να κάνει νέους φίλους ή να συμμετέχει σε ομαδικά παιχνίδια
δεν μοιράζεται τα ενδιαφέροντά και τα παιχνίδια του με άλλους
δυσκολεύεται στην κατανόηση των συναισθημάτων
Τα παιδιά με διαταραχές του φάσματος του αυτισμού έχουν συχνά περιορισμένη και άκαμπτη συμπεριφορά. Ευδιάκριτα είναι τα ξεσπάσματα θυμού, η υπερκινητικότητα, η έλλειψη συνεργασίας, η μίμηση, η επιμονή σε μία συγκεκριμένη ρουτίνα, η επιθετική συμπεριφορά, η μεταχείριση των άλλων ατόμων σαν να είναι άψυχα αντικείμενα, η προσκόλληση σε παιχνίδια, η έλλειψη φανταστικού παιχνιδιού, η εμμονή σε κομμάτια παιχνιδιών (γυρίζει τη ρόδα από ένα αυτοκινητάκι), οι παράξενες κινήσεις, και οι επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές.
Να θυμάστε: Αυτά τα σημάδια δεν σημαίνουν απαραίτητα αυτισμό αλλά την ανάγκη για άμεση αξιολόγηση από τον παιδίατρο του παιδιού.
