Γνωριμία με τη γαρδένια! Κάνουμε τα δύσκολα εύκολα

Η γαρδένια είναι από τα πιο αγαπημένα διακοσμητικά φυτά. Είναι θάμνος (σπάνια δενδρύλλιο) και κατάγεται από την Ασία και την Αφρική. Καλλιεργείται για τα μεγάλα εύοσμα άνθη της και το ωραίο γυαλιστερό φύλλωμα.

Ανθίζει κυρίως την άνοιξη αλλά και ελαφρά το φθινόπωρο. Συχνά στους λάτρεις της, δημιουργούνται τα εξής ερωτήματα:

Γιατί κιτρίνισε; Γιατί της πέφτουν τα φύλλα και τα άνθη; Τι να ρίξω για να μεγαλώσει; Kάτι μου φαίνεται δε πάει καλά…Mόλις την έβαλα στο μπαλκόνι μου και τα φύλλα της πέφτουν! Κάθε πότε να την ποτίζω; Πού να την βάλω ν’ αναπτυχθεί επιτέλους;
Οι απορίες αυτές είναι δικαιολογημένες γιατί η γαρδένια χρειάζεται το κατάλληλο περιβάλλον για ν’ αναπτυχθεί, μιας και είναι απαιτητικό φυτό.

Μια που και φέτος οι γαρδένιες μου είναι φορτωμένες με μπουμπούκια σκέφτηκα να εκμυστηρευτώ τα μυστικά της φροντίδας της για να μεγαλουργήσει αυτή η τόσο ιδιότροπη κυρία στα χέρια σας.
• Αποφεύγετε να αγοράζετε γαρδένιες την άνοιξη. Η καλύτερη εποχή για αγορά είναι στις αρχές του φθινοπώρου, μόλις τελειώσουν οι μεγάλες ζέστες. Επιλέξτε ένα σχετικά μεγάλο φυτό χωρίς κίτρινα φύλλα. Στην αντίθετη περίπτωση, ξεκινήστε αμέσως το πότισμα με χηλικό σίδηρο.
• Ιδανικός προσανατολισμός νοτιο-ανατολικός, καθώς της δίνει τη δυνατότητα να διατηρεί στα φύλλα της την πρωινή υγρασία που τόσο πολύ της αρέσει και να ζεσταίνεται κατά τη διάρκεια της ημέρας. Μόλις απανθίσει αρχίστε τη λίπανση μέχρι και τα πρώτα κρύα. Χρησιμοποιείστε υδατοδιαλυτό ισορροπημένο λίπασμα. Προσοχή στο πότισμα. Πρέπει να στεγνώνει ενδιάμεσα στα ποτίσματα. Ένας μετρητής υγρασίας είναι το πιο χρήσιμο εργαλείο για να ξέρετε κάθε πότε να ποτίζετε.
• Το χειμώνα αντέχει σε θερμοκρασίες κοντά στο μηδέν, αν όμως ο υδράργυρος πάρει την μεγάλη κατηφόρα ίσως θα πρέπει να τη μεταφέρετε για λίγο τα βράδια σε χώρο προστατευμένο όπως η είσοδος του σπιτιού σας ή της πολυκατοικίας.
• Μόλις μπει η άνοιξη αλλάξτε της γλάστρα, φυτεύοντας τη σε χώμα ειδικό για οξύφυλλα και πήλινη γλάστρα. Λίπανση με μέτρο γιατί τα χώματα πάντα είναι ενισχυμένα. Σε κάθε περίπτωση σταματάμε τη λίπανση μόλις δούμε να σχηματίζονται τα μπουμπούκια.
• Τέλος αν παρατηρήσετε κίτρινα φύλλα αρχίστε αμέσως χηλικό σίδηρο μέχρι το φυτό να ισορροπήσει. Κάπου εκεί προς τα τέλη της άνοιξης θα σας προσφέρει απλόχερα τα άνθη της. Όταν η “μαντάμ” είναι μπουμπουκιασμένη αφήστε το χώμα να στεγνώσει εντελώς πριν το επόμενο πότισμα. Από το “κακό” της θα ανθίσει όλα της τα μπουμπούκια.
• Τους δύσκολους καλοκαιρινούς μήνες θέλει προστασία από τον καυτό μεσημεριανό ήλιο, ιδιαίτερα αν πρόκειται για νεαρό φυτό, και μέτριο καθημερινό πότισμα, εφόσον έχει απανθίσει. Ως καθαρά τροπικό φυτό την εποχή αυτή της αρέσει η υγρασία στα φύλλα κατά τις βραδινές ώρες.

Κατάλληλες συνθήκες ανάπτυξης

Φυσικό περιβάλλον
Για τη σωστή καλλιέργεια της γαρδένιας, θα λάβουμε υπόψη μας τον τόπο καταγωγής της, ο οποίος έχει κλίμα υποτροπικό. Αυτό σημαίνει ότι το χειμώνα θέλει ζέστη και το καλοκαίρι υγρασία (υγρή ατμόσφαιρα). Οπότε αντίστοιχα, θα πρέπει να σκεπάζουμε τη γλάστρα στις χαμηλές θερμοκρασίες ενώ στις υψηλές, να ραντίζουμε ελαφρά τα φύλλα της με νερό, για να δημιουργήσουμε το κατάλληλο περιβάλλον. Επίσης, ο ήλιος δεν πρέπει να πέφτει απ’ ευθείας πάνω της, ειδικά ο μεσημεριανός. Ειδικότερα, την εποχή της ανθοφορίας, αποφεύγουμε το πολύ φως γιατί προκαλείται ανθόρροια (πέφτουν τα μπουμπούκια). Τέλος, φροντίζουμε να τη διατηρούμε σε απάνεμη θέση. Ιδανικά, θα λέγαμε ότι πρέπει να διατηρείται κάτω από ένα δέντρο με ελαφριά φυλλωσιά όπως η λεμονιά και να αποφεύγουμε θέσεις κάτω από τέντες χωρίς αερισμό και κοντά σε τοίχους.
Έδαφος
Η γαρδένια και τα υπόλοιπα οξύφιλα φυτά (καμέλια, αζαλέα, ροδόδενδρο, ορτανσία, φούλι, κά.) θέλουν όξινα χώματα. Το κατάλληλο χώμα είναι ένα καλά χωνεμένο, αφράτο καστανόχωμα ή κουμαρόχωμα ή χώμα ειδικό για οξύφιλα φυτά.
Θρεπτικά στοιχεία (Λίπανση)
Για την υγιή ανάπτυξη της, χρειάζονται πολλά θρεπτικά στοιχεία, τα οποία παρέχουμε μέσω της λίπανσης. Χρησιμοποιούμε οργανικά λιπάσματα ειδικά για οξύφιλα φυτά που είναι πλούσια σε οργανική ουσία και χρησιμοποιούνται άφοβα όλο το χρόνο, εφοδιάζοντας σταθερά με θρεπτικά συστατικά και βιταμίνες το φυτό μας, χωρίς τον κίνδυνο εγκαύματος ή καψίματος.
Ιδιαίτερη πρόσθετη περιποίηση: προσθέτουμε γαλαζόπετρα στο χώμα δύο φορές το χρόνο και θειικό σίδηρο μια φορά το μήνα όλο το έτος.
Πότισμα
Όσον αφορά το νερό του ποτίσματος, νερά με πολλά άλατα ή σκληρά (πηγαδίσια) είναι ακατάλληλα. Επίσης, η γαρδένια δεν αντέχει την υπερβολική υγρασία στις ρίζες της, γι ‘αυτό δεν ποτίζουμε ιδιαίτερα συχνά. Τη διατηρούμε σε γλάστρα με καλό αποστραγγιστικό σύστημα, για να μην καταστρέφονται τα ριζικά της τριχίδια και το φυτό γίνεται καχεκτικό και κίτρινο. Το χειμώνα δεν έχει ανάγκη από συχνά ποτίσματα ενώ το καλοκαίρι διψάει περισσότερο. Χώμα που δεν μπορεί να κρατήσει πολύ νερό (πολύ ελαφρύ ή πολύ σφιχτό) είναι ακατάλληλο.
Γλάστρα
Το μέγεθος της γλάστρας που θα έχουμε τη γαρδένια μας, πρέπει να είναι ανάλογο της ανάπτυξης της. Σε περίπτωση που χρησιμοποιούμε πιάτο κάτω από αυτήν, θα πρέπει να βάζουμε ένα ή δυο τούβλα ενδιάμεσα, ανάλογα με το βάρος, ώστε να εξασφαλίζουμε τη σωστή απορροή του νερού μετά το πότισμα και να μην παραμένει περίσσεια νερού στις ρίζες. Αν θέλουμε να αλλάξουμε γλάστρα, οι πιο κατάλληλοι μήνες είναι: Φεβρουάριος-Μάρτιος ή Σεπτέμβριος-Οκτώβριος, όπου το φυτό γρήγορα μπορεί να συνέλθει από το σοκ της μεταφύτευσης.

Συνοπτικός οδηγός

• Διατηρούμε το φυτό σε σωστό σημείο ανάλογα με την εποχή
• Φυτεύουμε σε ειδικό χώμα για οξύφιλα
• Χρησιμοποιούμε γλάστρα ανάλογη του φυτού
• Ποτίζουμε με νερό, όσο το φυτό διψάει
• Δροσίζουμε τα φύλλα ελαφρά το καλοκαίρι
• Παρακολουθούμε οποιαδήποτε μεταβολή για τη σωστή αντιμετώπιση τυχόν ασθενειών
• Αραιώνουμε το πολύ πυκνό φύλλωμα και αφαιρούμε αδύνατα, ξερά και άρρωστα μέρη του φυτού