Το παντζάρι είναι ένα από τα πιο δημοφιλή φθινοπωρινά λαχανικά που ξεχωρίζει με το έντονο κόκκινο χρώμα του. Γνωστό και ως κοκκινογούλι, το παντζάρι καλλιεργείται κυρίως για την τραγανή σαρκώδη ρίζα του που αναπτύσσεται μέσα στο χώμα, αλλά και για τα φύλλα του που είναι εξίσου νόστιμα και υγιεινά. Το παντζάρι είναι ιδιαίτερα θρεπτικό και αποτελεί τροφή υψηλής διατροφικής αξίας, καθώς είναι πλούσιο σε βιταμίνες και αντιοξειδωτικά στοιχεία με πολλαπλά οφέλη για την υγεία.
Αποτελεί εξαιρετική επιλογή για χυμό, ώστε να απολαύσουμε όλα τα θρεπτικά του συστατικά που χάνονται με το μαγείρεμα. Υπάρχουν πολλές ποικιλίες πατζαριού για να καλλιεργήσουμε, άλλες με παχιά στρογγυλή ρίζα και άλλες με πιο πεπλατυσμένη ρίζα, όπως η ποικιλία του αιγυπτιακού παντζαριού. Κι αν δεν έχουμε κήπο, μπορούμε εύκολα να φυτέψουμε παντζάρι σε γλάστρα στο μπαλκόνι με εξαιρετικά αποτελέσματα.
Τι ανάγκες σε πότισμα και λίπανση έχουν τα παντζάρια;
Το ριζικό σύστημα των ποικιλιών του παντζαριού είναι σχετικά βαθύ και δεν έχει μεγάλες απαιτήσεις σε νερό, αρκεί να έχει σταθερό πότισμα όταν στεγνώνει το χώμα. Επιπλέον, ως φθινοπωρινή καλλιέργεια, υπάρχουν και οι βροχές που μας διευκολύνουν. Σχετικά με τη λίπανση του παντζαριού, προσθέτουμε 2 κουταλιές της σούπας πλήρες βιολογικό λίπασμα, πλούσιο σε θρεπτικά στοιχεία κάθε 20-30 μέρες για την καλή ανάπτυξη του φυλλώματος και την παραγωγή της σαρκώδους ρίζας. Το βόριο ως ιχνοστοιχείο, είναι απαραίτητο για το παντζάρι, για να έχουμε καλή παραγωγή χωρίς κηλίδες και εξογκώματα.
Πώς καλλιεργείται το παντζάρι σε γλάστρα;
Η καλλιέργεια του παντζαριού σε γλάστρα δεν είναι τόσο συνηθισμένη, μπορεί ωστόσο να γίνει πολυ εύκολα. Η φύτευση και η καλλιέργεια του παντζαριού δεν απαιτεί πολύ βαθιές γλάστρες, καθώς 20-25 εκατοστά βάθους είναι αρκετά για να μας δώσουν ποιοτική παραγωγή. Χρησιμοποιούμε αφράτο γόνιμο φυτόχωμα, ειδικό για κηπευτικά που να εξασφαλίζει παράλληλα καλή αποστράγγιση. Μπορούμε να φτιάξουμε και μια συνταγή δικού μας αφράτου φυτοχώματος για καλλιέργεια παντζαριού σε γλάστρα, αναμιγνύοντας 60% χώμα ή τύρφη, 20% κομπόστ ή καλοχωνεμένη κοπριά, 10% περλίτη και 10% άμμο. Επιλέγουμε μια ηλιόλουστη θέση σε νότιο μπαλκόνι για τη γλάστρα με τα παντζάρια κατά την φθινοπωρινή περίοδο, και περισσότερο ημισκιερή σε δυτικό ή ανατολικό μπαλκόνι όταν φυτεύουμε νωρίς την άνοιξη
Τι συνθήκες χρειάζεται η καλλιέργεια του παντζαριού;
Η καλλιέργεια του παντζαριού θέλει γόνιμα εδάφη με καλή αποστράγγιση, ώστε να απομακρύνεται το νερό. Για να μπορέσει να αναπτυχθεί η σαρκώδης ρίζα χρειαζόμαστε αφράτο χώμα, χωρίς πέτρες, που να είναι σχετικά βαθύ. Για το λόγο αυτό, πριν τη φύτευση, οργώνουμε καλά το χώμα ή το σκάβουμε με τα χέρια μας και ενσωματώνουμε κομπόστ, καλοχωνεμένη κοπριά και πλήρες βιολογικό λίπασμα. Όλες οι ποικιλίες του παντζαριού αναπτύσσονται σε δροσερό περιβάλλον και μακριά από ακραίες θερμοκρασίες, με ιδανικές θερμοκρασίες από τους 15°C μέχρι τους 25°C. Σε πολύ παγωνιά ή σε πολύ ζέστη, οι ρίζες του παντζαριού δεν αναπτύσσονται σωστά και έχουμε υποβαθμισμένη παραγωγή. Το παντζάρι μπορεί να γίνει συγκαλλιέργεια μαζί με άλλα λαχανικά, όπως το λάχανο, κουνουπίδι, μπρόκολο, κρεμμυδάκι, σκόρδο και μαρούλι και να μας δώσει εξαιρετικά αποτελέσματα.
Τι προβλήματα αντιμετωπίζουμε στην καλλιέργεια του παντζαριού;
Το παντζάρι θέλει συχνό ξεβοτάνισμα από τα ζιζάνια, δηλαδή απομάκρυνση των ανεπιθύμητων αγριόχορτων ειδικά την περίοδο που αναπτύσσονται τα νεαρά φυτά παντζαριού. Επίσης, αφαιρούμε τα ξερά και μαραμένα φύλλα, συνήθως αυτά που βρίσκονται πιο χαμηλά, για να βοηθήσουμε το φυτό να αναπτυχθεί καλύτερα. Κι όσο για τα έντομα που δημιουργούν προβλήματα στο παντζάρι όπως οι κάμπιες, η μελίγκρα, η λιριόμυζα και διάφορες μυκητολογικές ασθένειες, ψεκάζουμε με διάλυμα χαλκού και αλάτων λιπαρών οξέων που βρίσκουμε σε γεωπονικά καταστήματα. Εναλλακτικά, μπορούμε να ψεκάσουμε επιλέγοντας οικολογικές συνταγές προστασίας φυτών με φυσικά υλικά που προτείνουμε στο σχετικό μας άρθρο.
Ποια είναι η εποχή συγκομιδής του παντζαριού;
Τα παντζάρια είναι έτοιμα για συγκομιδή συνήθως 2-3 μήνες μετά την σπορά και πρέπει να το έχουμε σημειώσει στο ημερολόγιο κηπουρικής μας για να μας διευκολύνει στο πότε τα βγάζουμε από το χώμα. Για κάθε ενδεχόμενο, πριν τα ξεριζώσουμε, σκάβουμε ελαφρά γύρω από τα φυτά για να διαπιστώνουμε ότι η ρίζα του πατζαριού έχει φτάσει σε καλό μέγεθος με διάμετρο περίπου 5 εκατοστών. Μπορούμε να αποθηκεύσουμε τα παντζάρια για λίγους μήνες, αρκεί να κόψουμε τα φύλλα μερικά εκατοστά πάνω από τους βλαστούς χωρίς να τα πλύνουμε και να τα διατηρήσουμε μέσα σε άχυρο ή άμμο σε θερμοκρασία συντήρησης ψυγείου.
Ποιες είναι οι αποστάσεις φύτευσης για την καλλιέργεια του παντζαριού;
Φυτεύουμε σπόρο ή προμηθευόμαστε έτοιμα φυτά από φυτώριο; Αρχικά ας πούμε για τη σπορά. Τρίβουμε τον σπόρο του παντζαριού με τα χέρια για να σπάσει το σκληρό περίβλημα και να έχουν καλύτερη φυτρωτικότητα οι σπόροι. Φυτεύουμε τους σπόρους παντζαριού σε βάθος 3-5 εκατοστών, ρίχνοντας 4-5 σπόρους, σε αποστάσεις 10 εκατοστών μεταξύ τους και σε αποστάσεις 50 εκατοστών μεταξύ των γραμμών. Όταν μεγαλώσουν λίγο τα παντζαράκια, τα αραιώνουμε και αφήνουμε 1 πατζάρι ανά δέκα εκατοστά. Μπορεί το ξερίζωμα να είναι λίγο δύσκολο συναισθηματικά, αλλά είναι απαραίτητο για να μπορέσουν να αναπτυχθούν τα φυτά μας. Αναλυτικές πληροφορίες για τη δημιουργία σπορείου, υπάρχουν στο σχετικό άρθρο που έχουμε δημοσιεύσει. Όταν προμηθευόμαστε έτοιμα φυτά παντζαριού, προτιμάμε ποικιλία παντζαριού τύπου Detroit, που μας δίνει μεγάλα στρογγυλά παντζάρια με γυαλιστερό πράσινο φύλλωμα και κατακόκκινο χρώμα σάρκας, τα οποία φυτεύουμε σε αποστάσεις φύτευσης ανά 15-20 εκατοστά μεταξύ των φυτών και 40-50 εκατοστά μεταξύ των γραμμών.
Κι ένα τελευταίο μυστικό για τις ποικιλίες του παντζαριού
Το σέσκουλο, το αγαπημένο λαχανικό που τρώμε για τα φύλλα του, είναι μια φυλλώδης ποικιλία παντζαριού, όπως και το ζαχαρότευτλο, που μας δίνει τη ζάχαρη, αποτελεί μία ποικιλία παντζαριού με ρίζα που έχει υψηλή συγκέντρωση σε σάκχαρα.
